• Hindistan’daki sağlık yetkilileri, COVID-19 hastalarında nadir görülen, potansiyel olarak ölümcül bir mantar enfeksiyonu olan mukormikoz vakalarında artış uyarısı yapıyor.
  • “Kara mantar” olarak da bilinen durum beyne yayılabilir ve hızlı, şiddetli tıbbi müdahale gerektirir.

Hindistan, ülkede giderek yayılan ölümcül ‘kara mantar’ hastalığıyla bağlantılı 8.800’den vaka görüldüğünü duyurdu. Normalde nadir görülen ve mukormikoz olarak bilinen bu enfeksiyonda ölüm oranı % 50, bazı hastalar ancak tek gözleri alınırsa iyileşebiliyor.

Mukormikoz nedir?

Mukormikoz (önceden zigomikoz olarak adlandırılır) mukormisetler adı verilen küflerin neden olduğu nadir bir mantar enfeksiyonudur. Bu küfler özellikle toprakta olmak üzere çevremizdeki her yerde bulunabilir. Onları havadaki mantar sporları yoluyla soluyoruz; enfeksiyon genellikle gözlere ve beyne yayılmadan önce burunda başlar.

Nemli yerlerde evlerin duvarında normalde görünen mukormikoz aslında bir çok insanın ağız ve burun florasında veya cildinde de bulunur ancak her insanda hastalık yapmaz. Diyabet (özellikle diyabetik ketoasidoz), kanser, organ nakilleri ve uzun süreli kortikosteroid kullananlarda hastalığa neden olur.

Ülkemizde bir veri olmamasına karşın, bir fikir vermesi açısından ABD’de her yıl 1 milyon kişide sadece 3 kişide mukormikoz görülür.

Enfeksiyon bir antimantar ilacı olan Amfoterisin-B ile tedavi edilir.

Tedaviye cevap vermeyen vakalarda burun, göz, sinüs ve beyne geçip ölüme sebep olabilir. Bazı vakalarda enfeksiyonun beyne yayılmaması için hastaların gözleri ameliyatla alınır.

Mukormikozisin insandan insana bulaşmadığını, yani bulaşıcı bir hastalık olmadığını da buraya not düşelim. Nasıl Bulaşır: En çok, havadan mantar sporlarını soluduktan sonra sinüsleri veya akciğerleri etkiler. Ayrıca bir kesik, yanık veya başka bir cilt yaralanmasından sonra ciltte de ortaya çıkabilir.

Mukormikozun belirtileri nelerdir?

“Kara mantar” hastalığı vücutta yerleştiği yere göre belirti verir. Sinüsler, beyin, akciğerler, deri ve bağırsakları enfekte olabilir.

Sinüslerdeki ve beyindeki mukormikoz belirtileri:

  • Tek taraflı yüzde şişlik
  • Baş ağrısı
  • Burun veya sinüs tıkanıklığı
  • Burun köprüsünde veya ağzın üst kısmında hızla daha şiddetli hale gelen siyah lezyonlar
  • Ateş

Akciğerlerdeki mukormikoz belirtileri:

  • Ateş
  • Öksürük
  • Göğüs ağrısı
  • Nefes darlığı

Derideki mukormikoz belirtileri:

  • Kabarcıklar veya ülserler
  • Enfeksiyonun etrafındaki siyah deri
  • Ağrı
  • Sıcaklık
  • Aşırı kızarıklık
  • Şişme

Sindirim sistemindede mukormikoz belirtileri:

  • Karın ağrısı
  • Mide bulantısı ve kusma
  • Sindirim sistemi kanaması

Hindistan’da mukormikoz neden artıyor?

2019 verilerine göre, salgından önce Hindistan’daki mukormikoz vakaları küresel ortalamadan daha hızlı artıyordu . COVID-19 yalnızca mevcut sorunu daha da kötüleştirdi.

Kovid-19 tedavisi geçiren kişilerde ortaya çıkan enfeksiyonun, bağışıklığı baskılayan tedavilerin yanı sıra solunum desteği için kullanılan oksijenin üretildiği sudaki veya aktarıldığı boru ve tüplerdeki kirlilikten de kaynaklanabileceğinden şüpheleniliyor.

Diğer taraftan Hindistan’da son yıllarda diabet hastalığının hızla arttığını da ekleyelim.

Türkiye olarak endişelenmeli miyiz?

Şu an için endişelenmemizi gerektirecek bir durum yok. Daha önce Hindistan varyantından kaynaklanabileceğine dair görüşler olsa da durumun böyle olmadığı biliniyor. Bu nedenle Hindistan varyantı Türkiye’de artsa bile bundan endişelenecek durum şimdilik yok.

Diğer taraftan Türkiye’de de diabet hastalığının bir “pandamı” şeklinde son derece hızla arttığını söylemekte yarar var.

Son söz: Hem bu tür vakalar hem de COVID-19’un başka komplikasyonları yani uzun dönem etkisi düşünülecek olursa, aşılamanın önemine tekrar vurgu yapmak gerekiyor.