Columbia araştırmacıları tarafından yürütülen ve yaşlanma uzmanlarından oluşan küresel bir ekibin yer aldığı çığır açan bir çalışmada, vücudumuzda doğal olarak üretilen ve çeşitli gıdalarda da bulunan taurin besin maddesinin hayvanlarda yaşlanma sürecini yönlendirmede önemli bir rolü olduğu ortaya kondu.
Araştırmacılar ayrıca taurin takviyelerinin bu süreci potansiyel olarak yavaşlatabileceğini bulmuşlardır. Kanıtlar, orta yaşlı farelerin, solucanların ve maymunların sağlıklı yaşam süreleri üzerinde kayda değer bir etki olduğunu ve %12’ye varan bir artış gözlemlendiğini göstermektedir.
Çalışmayı yöneten Dr. Vijay Yadav, Columbia Üniversitesi Vagelos Doktorlar ve Cerrahlar Koleji’nde Genetik ve Gelişim alanında yardımcı doçent olarak görev yapmaktadır. Dr. Yadav, bilim dünyasının 25 yıldır sadece yaşam süresini uzatmakla kalmayıp aynı zamanda bireyin yaşlılıkta sağlığını koruduğu süre olan sağlık süresini de artıran faktörleri belirleme arayışında olduğunu belirtti. Dr. Yadav, “Bu çalışma, taurinin içimizde daha uzun ve sağlıklı yaşamamıza yardımcı olan bir yaşam iksiri olabileceğini düşündürüyor” dedi.
Yaşlanma karşıtı birçok molekül içimizde
Son yirmi yılda, yaşlılıkta sağlığı geliştirebilecek müdahaleleri belirleme çabalarında bir artış görülmüştür. Bu durum, insan ömrünün uzaması ve yaşlanma sürecinin manipüle edilebileceğinin giderek daha iyi anlaşılmasıyla körüklenmiştir.
Çok sayıda çalışma kanda taşınan çeşitli molekülleri yaşlanma ile ilişkilendirmiştir, ancak bu moleküllerin yaşlanma sürecini aktif olarak kontrol edip etmediği ya da sadece yolculuğa devam eden yolcular olup olmadığı belirsizdir.
Taurin, Dr. Yadav’ın dikkatini, besinin kemik yapımındaki rolünü vurgulayan daha önceki osteoporoz araştırmaları sırasında çekmiştir. Aynı zamanda, diğer araştırmacılar taurin seviyelerini bağışıklık fonksiyonu, obezite ve sinir sistemi fonksiyonları gibi sağlığın çeşitli yönleriyle ilişkilendirmeye başladı. Bu bulgular, ekibin kan dolaşımındaki taurin seviyelerinin genel sağlık ve yaşam süresini etkileyip etkilemeyeceğini merak etmesine neden oldu.
Taurin yaşla birlikte doğal olarak azalır
Araştırmacılar ilk olarak farelerin, maymunların ve insanların kan dolaşımındaki taurin seviyelerini incelemiş ve yaşla birlikte önemli bir düşüş olduğunu keşfetmişlerdir. İnsanlarda, 60 yaşındaki bireylerde taurin seviyeleri, 5 yaşındaki çocuklarda bulunanların sadece üçte biri kadardı. Bu keşif şu soruyu gündeme getirdi: Taurin eksikliği yaşlanmanın bir nedeni midir?
Araştırmacılar daha sonra yaklaşık 14 aylık (yaklaşık 45 insan yaşına eşdeğer) yaklaşık 250 fareyle büyük bir deney yapmaya başladılar. Farelerin yarısına her gün taurin takviyesi yapıldı. Deneyi tamamladıktan sonra araştırmacılar, taurinin ortalama ömrü dişi farelerde %12, erkeklerde ise %10 oranında uzattığını tespit etti. Fareler için bu, yedi ya da sekiz insan yılına denk gelen üç ila dört aylık bir ek süre anlamına geliyordu.
Taurin takviyesi deneyleri yaşlılıkta sağlığı iyileştirdi
Taurinin sağlığı nasıl etkilediğini daha derinlemesine incelemek için, besinin çeşitli türlerde sağlık ve yaşam süresi üzerindeki etkisini araştırmak üzere ek araştırmacılar getirildi. Sonuçlar şaşırtıcıydı; bir yıl boyunca taurin verilen farelerin, iki yaşında (ya da insan yaşına göre 60 yaşında) tedavi edilmeyen benzerlerine kıyasla neredeyse her açıdan daha sağlıklı olduğu görüldü.
Taurin takviyesinin sağlığa faydaları, yaşa bağlı kilo alımını baskılamak ve enerji harcamasını artırmaktan, kas gücünü ve dayanıklılığını artırmaya, insülin direncini azaltmaya ve daha genç bir bağışıklık sistemini teşvik etmeye kadar uzanıyordu.
Çalışma ayrıca taurinin tipik olarak yaşla birlikte bozulan birçok hücresel fonksiyonu iyileştirdiğini göstermiştir. Örneğin, taurin, ölmek yerine oyalanan ve daha sonra zararlı maddeler salgılayan eski hücreler olan “zombi hücrelerin” sayısını azalttı. Taurin ayrıca mitokondrinin performansını artırdı ve DNA hasarını azalttı.
Umut verici sonuçlar, altı ay boyunca günlük taurin takviyesi aldıktan sonra sağlık göstergelerinde iyileşme gösteren orta yaşlı rhesus maymunlarına kadar uzandı. Maymunlar, diğer faydaların yanı sıra daha az kilo alımı, daha düşük açlık kan şekeri, daha az karaciğer hasarı belirteci ve gelişmiş bağışıklık sistemi sağlığı yaşadı.
Ancak Dr. Yadav ve ekibi, bu sonuçlar umut verici olsa da, taurin takviyelerinin insanlarda sağlığı iyileştirip iyileştirmeyeceğini veya uzun ömürlülüğü artırıp artırmayacağını henüz bilmediklerini belirtmeye dikkat ediyor.
Bununla birlikte ekip, taurinin potansiyeli olabileceğini düşündüren insan temelli iki deney gerçekleştirdi. İlki, 60 yaş ve üzeri 12.000’den fazla Avrupalı yetişkinde taurin seviyeleri ile yaklaşık 50 sağlık parametresi arasındaki ilişkiyi analiz etti.
Genel olarak, daha yüksek taurin seviyesine sahip olanlar daha az tip 2 diyabet vakası, daha düşük obezite seviyeleri, daha az hipertansiyon ve daha düşük inflamasyon seviyeleri ile daha sağlıklıydı. “Bunlar nedensellik ilişkisi kurmayan ilişkilendirmelerdir. Ancak sonuçlar, taurin eksikliğinin insan yaşlanmasına katkıda bulunma olasılığı ile tutarlıdır,” diye açıkladı Dr. Yadav.
İkinci bir deneyde araştırmacılar, taurin seviyelerinin sağlığı iyileştirdiği bilinen bir müdahaleye, yani egzersize yanıt verip vermeyeceğini inceledi. Yorucu bir bisiklet antrenmanından sonra, çeşitli erkek sporcularda ve hareketsiz bireylerde hem egzersizden önce hem de sonra taurin seviyeleri ölçüldü.
Bulgular tüm gruplar arasında tutarlıydı – egzersiz sonrası taurin seviyeleri önemli ölçüde arttı. Dr. Yadav, “Bu durum, egzersizin sağlık açısından sağladığı faydaların bir kısmının taurin artışından kaynaklanabileceğini düşündürüyor” dedi.
Sırada randomize klinik çalışmalar var
Ancak Dr. Yadav, taurinin sağlık açısından gerçek faydaları olup olmadığını kesin olarak belirlemenin tek yolunun insanlarda yapılacak randomize bir klinik çalışma olduğunu belirtiyor. Şu anda obezite için denemeler devam etmektedir, ancak bunların hiçbiri çok çeşitli sağlık parametrelerini ölçmek için tasarlanmamıştır. Metformin, rapamisin ve NAD analogları da dahil olmak üzere diğer potansiyel yaşlanma karşıtı ilaçlar klinik deneylerde test edilmek üzere değerlendirilmektedir.
Dr. Yadav, “Bence taurin de dikkate alınmalı” dedi. “Bazı avantajları var: Taurin vücudumuzda doğal olarak üretilir, diyetle doğal olarak elde edilebilir, bilinen toksik etkileri yoktur ve seviyeleri egzersizle artırılabilir.”
Sonuç olarak Dr. Yadav, taurin seviyelerinin yaşla birlikte azaldığı göz önüne alındığında, yaşlılıkta taurini gençlik seviyelerine geri getirmenin umut verici bir yaşlanma karşıtı strateji olabileceği sonucuna varıyor. Ekibinin Science dergisinde yayınlanan araştırması, yaşlanma sürecine ve bu süreci daha sağlıklı ve uzun bir yaşam için nasıl manipüle edebileceğimize dair anlayışımızda potansiyel olarak devrim yaratabilir.
Yaşlanma karşıtı araştırmalar hakkında daha fazla bilgi
Yaşlanma karşıtı araştırmalar, yaşlanmaya katkıda bulunan moleküler ve fizyolojik mekanizmaları anlamaya adanmış, hızla büyüyen bir alandır. Amaç, yaşlanma sürecini geciktirebilecek, durdurabilecek ve hatta tersine çevirebilecek müdahaleler geliştirmek ve böylece hem yaşam süresini (ne kadar uzun yaşadığımız) hem de sağlık süresini (ne kadar uzun süre sağlıklı yaşadığımız) uzatmaktır. İşte bu alanda tanımlanmış bazı umut verici moleküller:
Taurin
Dr. Vijay Yadav liderliğindeki çalışmada tartışıldığı üzere, doğal olarak üretilen bir besin olan taurin, yaşlanma sürecini yavaşlatmada potansiyel olarak önemli bir role sahip olabilir.
Metformin
Başlangıçta tip 2 diyabeti tedavi etmek için kullanılan bir ilaç olan metformin, çoklu hayvan modellerinde yaşam süresini ve sağlığı uzatmada umut verici sonuçlar göstermiştir. İnsülin duyarlılığını artırarak, oksidatif stresi azaltarak ve muhtemelen mikrobiyomu değiştirerek işe yaradığına inanılmaktadır. “Metformin in Longevity Study” (MILES), metforminin insanlarda yaşlanma üzerindeki etkilerini inceleyen böyle bir çalışmadır.
Rapamisin
Bu, ilk olarak toprak bakterilerinde keşfedilen ve şimdi organ naklinde immünosupresan olarak kullanılan bir bileşiktir. Farelerde rapamisinin, muhtemelen mTOR (rapamisinin memeli hedefi) adı verilen hücre büyümesi ve çoğalmasında rol oynayan hücresel bir yolu inhibe ederek yaşam süresini uzattığı gösterilmiştir. Rapamisin ve ilgili bileşiklerin insanlarda yaşlanma üzerindeki etkilerini test etmek için klinik çalışmalar devam etmektedir.
NAD+ öncülleri
NAD+ (Nikotinamid adenin dinükleotid) vücudunuzdaki her hücrede bulunan kritik bir koenzimdir ve enerji metabolizmasında önemli bir rol oynar. Yaşlanmanın, kısmen, zaman içinde azalan NAD+ seviyelerinin bir sonucu olduğu düşünülmektedir. Bununla mücadele etmek için, Nikotinamid Ribozid (NR) ve Nikotinamid Mononükleotid (NMN) gibi öncüler, NAD + seviyelerini yenileme ve muhtemelen yaşlanma sürecini yavaşlatma potansiyelleri açısından araştırılmaktadır.
