Cinsiyet disforisi-hoşnutsuzluğu olan çocuklar, NHS İngiltere tarafından yapılan bir incelemede güvenlik ve etkinliklerine dair yeterli kanıt bulunmadığı sonucuna varılmasının ardından artık rutin uygulama olarak ergenlik engelleyici olarak da bilinen ergenliği baskılayıcı hormonlar alamayacak.
Yeni politikaya göre, hormonlar cinsiyet hoşnutsuzluğu olan çocuklar için yalnızca tıbbi bilgilerdeki boşlukları doldurmayı amaçlayan klinik deneyler yoluyla temin edilebilecek, ancak istisnai durumlarda vaka bazında tedarik yapılması bekleniyor. Halihazırda hormon alan gençlerin tedavisi etkilenmeyecektir.
Geçtiğimiz yıl Türkiye’de de cinsiyet değiştirmek için kullanılan bu ilaçlarla ilgili Guardian, ayrıntılı analizinde şunları yazdı:
Ergenliği bastırmaya yönelik tedaviler, araştırmacıların “üreme sisteminin orkestra şefi” olarak adlandırılan şeyi keşfettikleri 1960’lı ve 70’li yıllardaki çalışmalardan doğmuştur. Andrew Schally ve Roger Guillemin, yüz binlerce domuz ve kuzu beyninin diseksiyonunu içeren çalışmalarında, kendilerine 1977 Nobel tıp ödülünü kazandıran gonadotropin salgılatıcı hormonun (GnRH) yapısını çıkarmış ve belirlemişlerdir.
GnRH beynin hipotalamusunda üretilir. Serbest bırakıldığında, hipofiz bezini ergenliği ve cinsel gelişimi yönlendiren folikül uyarıcı hormon ve lüteinizan hormon gibi başka maddeler salgılaması için tetikler. Erkeklerde bu hormonlar testislere testosteron yapmalarını söyler. Kadınlarda ise yumurtalıkların östrojen ve progesteron üretmesini sağlarlar.
Araştırmacıların GnRH’yi anlamaya başladıklarında dikkat çekici buldukları şey, hormon darbelerinin hipofizi diğer ergenliğe yol açan hormonları üretmesi için uyarırken, sürekli bir dozun folikül uyarıcı hormon ve luteinize edici hormon üretimini etkili bir şekilde durdurarak ergenliği geciktirmesiydi.
Günümüzde triptorelin gibi GnRH’nin sentetik analogları prostat kanseri ve endometriozis için verilmekte ve erkeklerden çok kızları etkileyen bir durum olan erken ergenliğe sahip çocuklar için de onaylanmaktadır. Etkilenen kızlar ergenliğe yeni yürümeye başlayan çocuklar olarak başlayabilir, ancak hormon tedavisi frene basar. Çocuklar ilaçları bıraktıklarında normal ergenlik dönemine girerler. Oxford Üniversitesi’nde endokrinoloji profesörü olan Ashley Grossman, “Bu çocuklarda çok faydalı oldu” diyor.
Erken ergenlik için ergenliği baskılayan hormonlar alan çocuklar üzerinde yapılan çalışmalar, tedavinin genel olarak güvenli olduğunu göstermektedir, ancak sorular devam etmektedir. Bazı araştırmacılar, bilişsel gelişim, doğurganlık, kanser ve metabolik hastalık riski gibi önemli sonuçlara ilişkin verilerin yetersiz olmasının, uzun vadeli etkileri hakkında kesin sonuçlara varmayı zorlaştırdığını belirtmektedir.
Cinsiyet disforisi olan çocuklarda ergenliği baskılayan hormonların kullanımı hakkında daha az şey bilinmektedir. İlaçlar, 1990’ların ortalarından bu yana, hastaların cinsiyet kimliklerini keşfetmeleri için zaman kazanmak ve potansiyel olarak sıkıntı verici cinsel olgunlaşmayı geciktirmek amacıyla etiket dışı (bir ilacın etikette belirtilenden başka bir kullanım için reçete edilmesi) olarak kullanılmaktadır.
Ancak çok az sayıda büyük, sağlam çalışma sonuçları araştırmıştır. Grossman, “Bir çocuk ergenliğe girmek üzereyse ve her şeyi kapatırsanız bu farklı bir durumdur ve uzun vadede gerçekten bilmediğimiz şey budur” diyor.
Bazı çalışmalar, ergenliğin bastırılmasının cinsiyet disforisi nedeniyle aşırı sıkıntı çeken gençlerde ruh sağlığını ve refahı iyileştirebileceğini ortaya koymaktadır, ancak bulguların çoğu az sayıda hastaya dayanmaktadır. Bu alandaki araştırmalar genellikle tartışmalıdır. Massachusetts General Hospital’ın 2020’de manşetlere taşınan çalışması, ergenlik döneminde ergenliği baskılayıcı hormon alan transseksüel yetişkinlerde intihar düşüncesinin, hormon almak isteyip de almayanlara kıyasla daha az yaygın olduğunu ortaya koymuştur. Ancak eleştirmenler kullanılan anketin güvenilmez olduğunu söyledi. Biri çalışmanın “hiçbir katkı sağlamadığını” iddia etti.
Ergenlik kemik ve beyin gelişimi için çok önemli bir dönemdir. Bazı çalışmalar ergenlik engelleyicilerin kemik yoğunluğunu etkilediğini ve potansiyel olarak kemikleri zayıflattığını öne sürmektedir, ancak yine de tablo tamamen net değildir. New York’taki Stony Brook Üniversitesi’nde pediatrik endokrinolog olan Jennifer Osipoff, cinsiyet disforisi için ergenlik engelleyicileri reçete etmektedir. Kemik sağlığına yönelik herhangi bir riski azaltmak için hastalarına kalsiyum ve D vitamini takviyesi yapıyor.
Ergenliğin bastırılmasının olgunlaşan beyin üzerindeki olası etkisi araştırmacılar tarafından çok az ilgi görmüştür. Bir çalışma, erken ergenlik için hormon tedavisi sırasında IQ’da düşüşler olduğunu göstermiştir, ancak hiç kimse ergenlikte ergenliğin durdurulmasının potansiyel bilişsel etkilerini ve herhangi bir değişikliğin geri döndürülebilir olup olmadığını sistematik olarak araştırmamıştır.
Bazı araştırmacılara göre, tedaviyi reçetelendirmeden önce bu uzun vadeli sonuçların doğru bir şekilde anlaşılması gerekiyor. University College London’da klinik nöropsikoloji profesörü olan Sallie Baxendale, “Tıbbın hiçbir alanı böylesi bir bilgi boşluğunda etik olarak faaliyet gösteremez” diyor. Ayrıca, ergenlerin “karmaşık karar verme süreçlerinin temelini oluşturan sinirsel mimarinin inşasını kesintiye uğratan” ilaçlara gerçekten bilgilendirilmiş onay verme kapasiteleri konusunda da “ciddi endişeleri” var.
Osipoff “çok fazla bilimsel araştırma olmadığını” kabul ediyor, ancak hastalarına ve diğer kliniklerden gelen raporlara dayanarak faydaların risklerden daha ağır bastığına inanıyor. Hormonların sadece cinsiyet hoşnutsuzluğundaki sıkıntıyı hafifletmekle kalmayıp, daha sonra, örneğin bir trans erkeğin meme dokusunu aldırmak istemesi durumunda, ameliyat ihtiyacını da azaltabileceğini söylüyor. “Hastalarımın çoğunda ruh sağlığı sorunlarının ne kadar ciddi olduğunu görünce, bu sıkıntının bir kısmını ortadan kaldırmaya yardımcı olmak için yapabileceğim bir şey olduğunu söylemek ve bunu teklif etmemek, insanlık dışı görünüyor” diyor.
KAYNAKLAR:
https://www.england.nhs.uk/publication/clinical-policy-puberty-suppressing-hormones/
