Tufts Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından yürütülen yeni bir çalışma, kırmızı et kaynaklı bir metabolit olan Trimetilamin N-oksidin (TMAO), kronik böbrek hastalığı (KBH) riskini artırdığını ve böbrek fonksiyonlarının hızla azalmasına yol açtığını ortaya koydu.
Bilimsel Bulgular
Yapılan çalışmada, kırmızı et ve bazı hayvansal kaynaklı gıdalardan alınan L-karnitin ve kolinin metabolize edilmesiyle oluşan TMAO adlı bir metabolit incelendi. Araştırmalar, TMAO’nun deneysel modellerde böbrek hasarına ve tübülointerstisyel fibroza neden olduğunu göstermektedir.
Çalışma Metodolojisi
Çalışma, başlangıçta kronik böbrek hastalığı (KBH) olmayan toplam 10.564 katılımcı üzerinde gerçekleştirildi. Katılımcılar iki topluluk tabanlı, prospektif kohorttan seçildi ve çalışma süresince medyan 9.4 yıl takip edildi.
Çalışma Bulguları
Çalışma süresince 979 yeni KBH vakası gözlemlendi. TMAO düzeyleri ile toplam et tüketimi arasındaki ilişki küçük ancak istatistiksel olarak anlamlıydı (ρ = 0.08). Sosyodemografik, yaşam tarzı, diyet ve kardiyovasküler risk faktörleri dikkate alındığında, yüksek TMAO düzeylerinin KBH insidansını iki katından fazla artırdığı belirlendi (en yüksek ile en düşük beşli arasında tehlike oranı 2.24).
Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Müdahale Önerileri
Araştırmacılar, TMAO düzeylerinin hem diyet hem de farmakolojik müdahalelerle düşürülebileceğini belirtiyorlar. Genel nüfusta diyet müdahaleleriyle TMAO düzeylerinin düşürülmesinin, KBH gelişimini önlemek için maliyet etkin ve düşük riskli bir strateji olabileceğini vurguluyorlar. Bu bulgular, TMAO’yu düşüren yaşam tarzı ve farmakolojik müdahalelerin KBH gelişimini ve ilerlemesini önleyip önlemediğini araştırmak üzere gelecekte yapılacak çalışmaları desteklemektedir.
Sonuç
Bu çalışma, TMAO’nun potansiyel olarak yeni bir KBH risk faktörü ve müdahale hedefi olduğunu göstermektedir. Kronik böbrek hastalığının önlenmesi ve tedavisinde yeni stratejiler geliştirilmesi açısından önem taşımaktadır.
Trimetilamin N-oksid (TMAO) özellikle kırmızı et, yumurta, süt ürünleri ve deniz ürünleri gibi çeşitli hayvansal gıdalarda bulunan bir bileşendir. İşte TMAO içeren bazı yaygın gıda kaynakları:
Kırmızı Et
- Sığır, koyun ve domuz eti gibi kırmızı etler, L-karnitin açısından zengindir. L-karnitin, bağırsak mikrobiyotası tarafından TMAO’ya dönüştürülür.
Deniz Ürünleri
- Özellikle tuzlu su balıkları ve kabuklu deniz hayvanları yüksek TMAO düzeylerine sahiptir. TMAO, bu gıdalarda doğal olarak bulunan ve bunların taze kalmasına yardımcı olan bir bileşendir.
Yumurta
- Yumurta sarısı, yüksek kolin içeriği nedeniyle TMAO seviyelerini artırabilir.
Süt Ürünleri
- Süt, peynir ve diğer süt ürünleri de kolin içerir ve bu da TMAO üretimini tetikleyebilir.
TMAO üretimi, bireyin bağırsak mikrobiyotasının bileşimi ve metabolik aktivitesine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, bazı insanlar aynı gıdaları yediklerinde diğerlerine göre daha yüksek TMAO düzeylerine sahip olabilir. Yüksek TMAO düzeyleriyle ilişkili sağlık risklerini azaltmak için, hayvansal ürün tüketimini dengeli bir diyetle sınırlamak ve bol miktarda sebze ve meyve tüketmek önerilir.
NASIL SINIRLARIZ?
Trimetilamin N-oksid (TMAO) gıdalardan tamamen ayırmak veya düzeylerini önemli ölçüde azaltmak zor olabilir, çünkü bu bileşik doğal olarak birçok hayvansal kaynaklı gıdada bulunur ve bu gıdaların tüketilmesi ile doğrudan ilişkilidir. Ancak, TMAO üretimini azaltmak için bazı stratejiler uygulanabilir:
Pişirme Yöntemleri
- Haşlama ve Buharda Pişirme: Yüksek sıcaklık ve su kullanımı, gıdaların içindeki L-karnitin ve kolin gibi TMAO öncüllerinin bir kısmının azalmasına yardımcı olabilir.
- Süzme: Et ve balıkları haşladıktan sonra pişirme suyunun atılması, çözünen TMAO ve öncüllerinin bir kısmını uzaklaştırmaya yardımcı olabilir.
Diyet Değişiklikleri
- Kırmızı Et Tüketimini Azaltma: Kırmızı et tüketimini sınırlamak, vücuda alınan L-karnitin miktarını azaltarak TMAO üretimini düşürebilir.
- Sebze ve Meyve Ağırlıklı Beslenme: Bitki bazlı bir diyet, hayvansal kaynaklı TMAO öncüllerinin alımını azaltır ve bağırsak mikrobiyotasının daha sağlıklı bir kompozisyonunu destekleyebilir.
Probiyotik ve Prebiyotik Kullanımı
- Probiyotikler: Bazı probiyotik türler, TMAO üretimini azaltmaya yardımcı olabilir. Örneğin, bazı probiyotikler TMA (Trimetilamin) üretimini azaltan enzim aktivitelerini inhibe edebilir.
- Prebiyotikler: Bağırsak sağlığını destekleyen ve sağlıklı mikrobiyota gelişimini teşvik eden prebiyotik gıdalar, TMAO üreten bakteri türlerinin azalmasına yardımcı olabilir.
Gıda Takviyeleri ve İlaçlar
- Karnitin ve Kolin Takviyeleri: Karnitin ve kolin takviyelerinin kullanımını sınırlamak, TMAO üretiminin azaltılmasına yardımcı olabilir.
- Farmakolojik Müdahaleler: Bazı ilaçlar, TMAO metabolizmasını etkileyerek seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir.
Bu stratejiler, TMAO düzeylerini tamamen ortadan kaldırmasa da, onların olumsuz sağlık etkilerini azaltmada yardımcı olabilir. Özellikle yüksek risk taşıyan bireyler için bu tür diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri önem taşır.
