- Araştırma: 44.636 kişinin kan tahlilleri 30 yıl takip edildi. Ve 100 yaşına ulaşanların ortak 10 özelliği çıkarıldı
- Araştırma: 700.000’den fazla ABD gazisinin verileri analiz edildi, fazladan 20 yıl yaşayanların 8 yaşam tarzı değişikliği belirlendi
Dünya genelinde 100 yaşına kadar yaşayan insanların sayısı her geçen gün artıyor. İnanı uzun yaşatan, uzun ömürlü kılan nedir? Bu insanların neden bu kadar uzun yaşadığını anlamaya çalışıyoruz. Daha önce yapılan araştırmalar, bu insanların gençliklerinde daha sağlıklı olduklarını gösteriyor. Kan testlerindeki bazı değerler, bu insanların sağlık durumu hakkında ipuçları veriyor.
Şimdi yeni bir araştırmada uzun yaşayan insanların kan testlerinin ayrıntılıları ortaya çıktı.
Önceki çalışmalar, asırlık insanların asırlık olmayanlara kıyasla yaşamlarının erken dönemlerinde daha az sağlık sorunu yaşama eğiliminde olduklarını göstermiştir.
Çalışmada, 44.636 kişinin kan tahlilleri 30 yıl takip edildi. Bu insanlardan 1.224’ü (%2,7) 100. yaş gününe ulaştı.
Peki kan değerlerine bakıldığında ne görüldü?
Daha Yüksek Düzeyler Yararlıdır: Asırlıkların kanlarında tipik olarak daha yüksek seviyelerde toplam kolesterol ve demir bulunmaktadır.
Düşük Seviyeler Yararlı:
3-Glikoz: Kan şekeri seviyelerini gösterir. Yüksek seviyeler diyabet veya diğer rahatsızlıkların belirtisi olabilir.
4*Kreatinin: Böbrekler tarafından kandan süzülen bir atık ürün. Yüksek seviyeler böbrek sorunlarına işaret edebilir.
5-Ürik Asit: Yüksek seviyeler gut veya böbrek hastalığı belirtisi olabilir.
6-Aspartat Aminotransferaz (AST): Karaciğer ve kalpte bulunan bir enzimdir. Yüksek seviyeler karaciğer veya kalp hasarına işaret edebilir.
7-Gama-Glutamil Transferaz (GGT): Karaciğerde bulunan bir enzimdir. Yüksek seviyeler karaciğer hastalığına işaret edebilir.
8-Alkalin Fosfataz (ALP): Karaciğer ve kemiklerle ilgili bir enzimdir. Yüksek seviyeler karaciğer hastalığına veya kemik bozukluklarına işaret edebilir.
9-Laktat Dehidrojenaz (LD): Birçok vücut dokusunda bulunan bir enzimdir. Yüksek seviyeler doku hasarına işaret edebilir.
10-Toplam Demir Bağlama Kapasitesi (TIBC): Kanın transferrin ile demir bağlama kapasitesini ölçer. Düşük seviyeler demir metabolizması ile ilgili sorunlara işaret edebilir.
3. Biyomarker Profillerinde Homojenlik:
Araştırma 100 yıl yaşayanların oldukça tutarlı veya homojen kan biyobelirteç profillerine sahip oldukları görülmüştür, bu da aralarında ortak bir sağlık modeli olabileceğini göstermektedir.
4. Asırlık Yaşlılar Arasında İki Farklı Profil:
Genel homojenliğe rağmen, çalışmada asırlık kişiler arasında iki farklı biyobelirteç profili tespit edilmiştir:
Daha Yüksek Beslenme: Bu grupta toplam kolesterol, albümin (beslenme durumunu ve karaciğer veya böbrek sorunlarını gösterebilen bir protein) ve TIBC seviyeleri daha yüksekti.
Daha Düşük Ama Yeterli Beslenme: Bu grup, yukarıdaki belirteçlerin daha düşük seviyelerine sahip olmakla birlikte, yine de yeterli beslenmeyi gösteren normal aralıkta değerlere sahipti.
Genetik ve Yaşam Tarzının Potansiyel Rolü:
Ölümden on yıldan daha uzun bir süre önce gözlemlenen asırlık ve asırlık olmayanlar arasındaki biyobelirteç değerlerindeki farklılıklar, genetik faktörlerin ve potansiyel olarak değiştirilebilir yaşam tarzı faktörlerinin olağanüstü uzun ömürlülüğe ulaşmada önemli bir rol oynayabileceğini düşündürmektedir.
Özetle, bu çalışmaya göre 100 yaşına ulaşan kişilerin ortak özellikleri arasında, özellikle 65 yaşından itibaren belirli olumlu biyobelirteç seviyelerine sahip olmaları yer almaktadır. Bu biyobelirteçler iyi metabolik sağlığın, etkili karaciğer ve böbrek fonksiyonunun ve optimal beslenme durumunun göstergesi olabilir. Çalışma ayrıca genetik ve yaşam tarzı faktörlerinin bu istisnai yaşa kimin ulaşacağını belirlemedeki potansiyel etkisine de işaret ediyor.
Araştırma, hayatınıza 20 yıl eklemek için 8 yaşam tarzı değişikliği öneriyor
Bir diğer araştırmada ise yaşam süresine 20 yıl katmak için 8 yaşam tarzı ortaya koydu.
Araştırma, Amerikan Beslenme Derneği’nin Boston’daki yıllık toplantısında sunuldu. Yaşları 40 ila 99 arasında değişen 700.000’den fazla ABD gazisinin verileri analiz edildi. Bulgular, bu değişiklikleri 40’lı, 50’li veya 60’lı yaşlarınızda yapmaya başlasanız bile hala faydalı olduğunu gösteriyor.
Bunun gözlemsel bir çalışma olduğunu, dolayısıyla doğrudan bir neden-sonuç ilişkisini kanıtlamadığını belirtmek gerekir. Bununla birlikte, mesaj açıktır: yaşam tarzı seçimlerimiz genel sağlığımız ve uzun ömürlülüğümüz üzerinde önemli bir rol oynamaktadır.
İşte sizi fazladan 20 yıldan daha fazla yaşatan 8 alışkanlık:
1-İyi beslenin: Dengeli bir beslenme genel sağlık için çok önemlidir.
2-Sigaradan Kaçının: Sigaranın zararlı etkilerini hepimiz biliyoruz. Ondan uzak durun!
3-İyi Bir Gece Uykusu Alın: Dinlenmek bedenimiz ve zihnimiz için çok önemlidir.
4-Fiziksel Olarak Aktif Olun: Düzenli egzersiz sağlığınız için harikalar yaratabilir.
5-Stres Yönetimi: Rahatlamanın ve stresi uzak tutmanın yollarını bulun.
6-Aşırı İçki İçmekten Kaçının: Ölçülü olmak çok önemlidir.
7-Opioid Bağımlılığından Kurtulun: pioidler, yasadışı uyuşturucu eroini, fentanil gibi sentetik opioidleri ve oksikodon, hidrokodon, kodein, morfin ve diğerleri gibi reçeteli ağrı kesicileri içeren bir ilaç sınıfıdır.
8-Olumlu Sosyal İlişkilere Sahip Olun: Etrafınızı olumlu ve destekleyici insanlarla çevreleyin.
Fiziksel olarak hareketsiz olmak, opioid uyuşturucu kullanmak ve sigara içmek, erken mezara gitmeyle en güçlü ilişkilere sahipti: Araştırmacılar, bu yaşam tarzı faktörlerine sahip katılımcıların çalışma süresi boyunca %30-%45 daha yüksek ölüm riskine sahip olduğunu buldu. Buna karşılık, stres, aşırı içki tüketimi, kötü uyku hijyeni ve kötü beslenme, incelenen dönemde yaklaşık %20 daha yüksek ölüm riskiyle ilişkilendirildi.
KAYNAK:
https://link.springer.com/article/10.1007/s11357-023-00936-w
https://theconversation.com/centenarian-blood-tests-give-hints-of-the-secrets-to-longevity-215166
